My Blog

Ức chế: là sự giảm hay mất khả năng hưng phấn của mô được kích thích. Theo biểu hiện bên ngoài thì ƯC hoàn toàn trái ngược với hưng phấn.

Tuy nhiên, bản chất của hai quá trình có thể là một vì:
1) hai quá trình đều được phát sinh dưới tác dụng của kích thích và
2) chúng đều là những quá trình tích cực. Khi bị ƯC, trong các tế bào hoặc các mô vẫn diễn ra những biến đổi lý-hóa nhất định.

Theo cơ chế phát sinh, có thể chia ƯC thành hai loại: ƯC nguyên phát và ƯC thứ phát.

ƯC nguyên phát xuất hiện do hoạt động của các cấu trúc đặc biệt có khả năng gây ra ƯC, ví dụ synap thuộc các tế bào Renshaw ở tủy sống.

Các tận cùng sợi trục thuộc tế bào này kết thúc trên thân hay sợi nhánh của các nơ-ron khác và tiết ra chất truyền đạt thần kinh (gamma aminobutyric acid) gây ƯC.

Tác dụng của chất này là làm tăng phân cực màng tế bào sau synap, nghĩa là làm cho mức hưng phấn của màng giảm xuống, do đó, làm cản trở sự khử cực màng sau synap và điện thế hoạt động không thể xuất hiện. Dẫn truyền qua synap bị ngừng lại.

ƯC thứ phát là ƯC phát sinh do hậu quả của quá trình hưng phấn.

ƯC này xuất hiện khi các luồng xung động thần kinh tần số cao truyền đến gây khử cực màng sau synap.

Lúc đầu, các xung động có thể gây được các điện thế hoạt động, nhưng về sau các điện thế hoạt động thưa dần và mất hẳn.

Điều này có nghĩa là hiệu quả hưng phấn được thay bằng hiệu quả ƯC, đồng thời chứng tỏ rằng hai hiện tượng tưởng như hoàn toàn trái ngược nhau lại do cùng một nguyên nhân là các xung động thần kinh tần số cao.

ƯC đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động của cơ thể.

Ví dụ, ở tim nếu không có các xung động thần kinh truyền theo dây thần kinh phó giao cảm để kìm hãm thì hoạt động của tim không thể kéo dài được vài chục phút do ảnh hưởng hưng phấn của dây thần kinh giao cảm.

Không có ƯC thì không thể có được sự hoạt động phối hợp giữa các cơ đối lập, không thể kìm nén được những cơn giận dữ.