My Blog

Phï phæi cÊp lµ t×nh tr¹ng ø ®äng qu¸ møc dÞch trong kho¶ng kÏ vµ phÕ nang dÉn tíi suy h« hÊp cÊp tiÕn triÓn nhanh. NÕu kh«ng ph¸t hiÖn, chÈn ®o¸n sím, can thiÖp ®óng kÞp thêi sÏ nhanh chãng dÊn ®Õn suy h« hÊp cÊp nÆng, cã nhiÒu nguy c¬ tö vong.

I. ChÈn ®o¸n:

1. L©m sµng: lµ chñ yÕu
- C¬n phï phæi cÊp xuÊt hiÖn ®ét ngét, nhanh, hay gÆp vÒ ®ªm. BÖnh nh©n lo l¾ng, ho¶ng hèt, ph¶i ngåi dËy ®Ó thë.
- Khã thë, thë nhanh(trªn 30 lÇn/phót), tÝm m«i vµ ®Çu chi, v· må h«i.
- Cã thÓ kh¹c ra ®êm bät hång.
- R× rµo phÕ nang hai phæi gi¶m, nhiÒu ran Èm c¶ hai phæi, b¾t ®Çu ë hai ®¸y phæi, d©ng dÇn lªn nh­ n­íc thuû triÒu d©ng c¶ hai phæi.
- Cã thÓ nghe tiÕng ran ng¸y.
- NhÞp tim nhanh 100 ®Õn 140 lÇn/phót. Cã thÓ cã tiÕng ngùa phi tr¸i.
- HuyÕt ¸p cã thÓ b×nh th­êng hoÆc t¨ng. NÕu HA tèi thiÓu > 120 mmHg cã thÓ nghÜ ®Õn phï phæi cÊp do t¨ng huyÕt ¸p
- HuyÕt ¸p sÏ tôt nÕu phï phæi cÊp kÐo dµi, suy h« hÊp nÆng.
- Rèi lo¹n ý thøc, thë chËm, v· må h«i, tÝm ®Çu chi, da næi v©n tÝm
- NhÞp tim chËm <>

2. XÐt nghiÖm:
- KhÝ m¸u: PaO₂ gi¶m, PaCO₂ b×nh thư­êng hoÆc gi¶m.
- Protein dÞch phæi <> (-).
- §¸nh gi¸ c¸c chØ sè huyÕt ®éng:

- XQ phæi th¼ng: H×nh ¶nh th©m nhiÔm lan to¶ hai bªn phæi, hay ®¸m mê lan to¶ hai bªn phæi xuÊt ph¸t tõ rèn phæi hai bªn (®¸m mê h×nh c¸nh b­ím).
- H×nh tim to (chØ sè tim – ngùc > 50%)
- §iÖn t©m ®å: Cã h×nh ¶nh dÇy thÊt tr¸i (Trôc tr¸i, chØ sè Sokolow-Lyon: RV₅+SV₂ ≥ 35mm ...) th­ưêng thÊy ë bÖnh nh©n t¨ng huyÕt ¸p.
- C¸c xÐt nghiÖm cÇn thiÕt kh¸c: §iÖn gi¶i ®å, CPK, CPK-MB, glucose m¸u, creatinin m¸u, siªu ©m tim...

II. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt:

- Phï phæi cÊp tæn thư­¬ng:

- C¬n hen phÕ qu¶n cÊp
- §ît cÊp bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh
- T¾c m¹ch phæi
- DÞ vËt ®­êng thë

III. Nguyªn nh©n phï phæi cÊp huyÕt ®éng:
- HÑp van hai l¸ khÝt
- T¨ng huyÕt ¸p
- ThiÕu m¸u cÊp c¬ tim, nhåi m¸u c¬ tim
- Viªm mµng ngoµi tim g©y Ðp tim cÊp
- T¾c m¹ch phæi
- T¨ng thÓ tÝch tuÇn hoµn cÊp tÝnh, gÆp trong:

- Ngoµi ra cã thÓ gÆp trong:

IV. Tiªn l­ưîng:

- BÖnh th­ưêng tiÕn triÓn nhanh, rÇm ré, phôc håi nhanh nÕu xö trÝ ®óng
- Cã thÓ ngõng tim do suy h« hÊp

V. Xö trÝ phï phæi cÊp huyÕt ®éng:

§¶m b¶o chøc n¨ng h« hÊp, môc tiªu SaO₂ > 90%

1. T¹i chç:

- T­ư thÕ bÖnh nh©n: NÕu kh«ng cã tôt huyÕt ¸p ®Ó bÖnh nh©n ë t­ thÕ ngåi, hai ch©n thâng, hoÆc tư­ thÕ Fowler (nöa n»m, nöa ngåi).
- Ga r« tÜnh m¹ch 3 trong 4 chi t¹m thêi, lu©n chuyÓn chi ga r«, ®Ó h¹n chÕ m¸u tÜnh m¹ch trë vÒ
- Cã thÓ chÝch m¸u tÜnh m¹ch nÕu kh«ng cã thiÕu m¸u
- Thë oxy qua sonde mòi, mask 8-10 l/phót. H« hÊp hç trî qua mask.
- NÕu cã t¨ng HA: Nifenipine (Adalate) nhanh, viªn nang 10 mg, nhá giät d­ưíi lưìi 5-10 giät

2. T¹i bÖnh viÖn:

- Gi¶m tiÒn g¸nh:

- Gi¶m hËu g¸nh:

Nitroglycerine truyÒn tÜnh m¹ch,
Nicardipine (Loxen) truyÒn tÜnh m¹ch, liÒu 1-5 mg/giê.
Nitroprusside truyÒn tÜnh m¹ch 3 μg/kg/phót.
Adalate nhanh 10mg, 5-10 giät d­íi l­ìi, nh¾c l¹i sau 10-15 phót nÕu huyÕt ¸p kh«ng gi¶m.

- Trî tim:
+ Digoxin:
Cã t¸c dông trî tim vµ lµm gi¶m nhip tim
ChØ ®Þnh trong hÑp van hai l¸, suy tim tr¸I cÊp, rung nhÜ nhanh.
LiÒu dïng 0,5-1mg sau khi cho lîi tiÓu.

+ Dopamine, dobutamine:
Cã t¸c dông t¨ng co bãp c¬ tim m¹nh, nhanh ng¾n.
ChØ ®Þnh khi cã tôt HA, sèc tim
LiÒu dïng: truyÒn tÜnh m¹ch 2-20 μg/kg/phót

3. §Æt néi khÝ qu¶n, hót dÞch phÕ qu¶n

4. Thë m¸y: IPPV ± PEEP, FiO₂ ≤ 0,5.

5. §iÒu trÞ nguyªn nh©n

VI. BiÕn chøng:
- T¾c m¹ch phæi
- T¾c m¹ch vµnh
- T¾c m¹ch n·o
- Viªm phæi.