My Blog

Đã bao giờ bạn thử vừa hắt xì hơi vừa cố mở to mắt chưa? Chắc chắn một điều là bạn không thể làm được điều đó. Có thể xem sự khép lại của mí mắt là một cơ chế tự vệ.

Đôi mắt chính là phương tiện giúp bạn quan sát và phán đoán thế giới xung quanh. Nhờ có đôi mắt mà cuộc sống của chúng ta đầy màu sắc. Nhưng đôi mắt còn ẩn chứa những điều kỳ thú mà bạn chưa có dịp khám phá.

Mắt luôn giữ nguyên kích thước?

Câu trả lời là không. Sự thật là có một thay đổi nhỏ trong kích thước của đôi mắt kể từ lúc bạn chào đời đến khi từ giã cuộc sống. Khi vừa chào đời, mắt có đường kính khoảng 18 mm. Trong vòng một năm sau đó, kích thước này tăng lên đến 19,5 mm.

Một người trưởng thành có đường kính mắt vào khoảng 24-25 mm và nhãn cầu bằng 2/3 kích thước một quả bóng bàn. Như vậy, trong suốt cuộc đời chúng ta, đôi mắt chỉ lớn thêm được khoảng 28% so với kích cỡ ban đầu.

Nhận biết bao nhiêu màu?

Chúng ta nhận biết ánh sáng thông qua màu của chúng. Tuy nhiên, con người chỉ có thể nhận biết ánh sáng có bước sóng trong khoảng giới hạn 380Nm - 740Nm. Đây là dải nhìn thấy của ánh sáng (quang phổ). Chính từ dải quang phổ này, Issac Newton đã chia ánh sáng làm bảy loại là đỏ, da cam, vàng, xanh da trời, xanh đậm, chàm và tím.

Năm 1790, nhà nghiên cứu Thomas Young cho rằng chúng ta chỉ nhìn thấy được ba màu là đỏ, xanh đậm và vàng. Các màu khác chỉ là sự pha trộn của ba màu cơ bản đó. Năm 1878, ông Ewald Hering đã đưa ra một lý thuyết về bốn gam màu cơ bản là đỏ, xanh da trời, vàng và xanh đậm. Theo đó, khi bốn màu cơ bản trên pha trộn với màu trắng hoặc đen sẽ tạo ra các loại màu sắc khác nhau mà con người có thể nhận biết.

Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa thật sự có một con số chính xác về lượng màu mà con người có thể nhận biết. Nghiên cứu gần đây nhất cho thấy con người có thể nhận ra những khác biệt rất nhỏ giữa các màu.

Các nhà nghiên cứu cho rằng con người có thể phân biệt tối thiểu 10 triệu màu khác nhau. Tuy nhiên, con số trên chưa hoàn toàn chính xác bởi trong mỗi nền văn hóa khác nhau thì cách phân biệt màu sắc cũng tương đối khác nhau.

Lông mi có thể mọc trở lại không?

Câu trả lời là có. Nếu đeo kính sát tròng, chúng ta sẽ cảm nhận rõ hơn sự thay đổi này. Thời gian để lông mi hồi sinh là 4-8 tuần. Lông mi cùng với mí mắt có tác dụng bảo vệ đôi mắt khỏi bụi bẩn cũng như ngăn chặn các thành phần lạ xâm nhập mắt.

Mắt là giác quan phát triển nhất?

Đúng. Các giác quan của chúng ta bao gồm thính giác (tai), khứu giác (mũi), xúc giác (da), vị giác (lưỡi) và thị giác (mắt). Chúng liên quan chặt chẽ với nhau và tiếp nhận, xử lý thông tin cùng lúc. Tuy nhiên, theo những nghiên cứu mới nhất, thị giác là giác quan ưu việt và phát triển nhất của con người.

Màu mắt của một người có thể khác nhau?

Màu mắt của chúng ta được quyết định bởi số lượng melanin - một loại sắc tố màu nâu đen có trong mống mắt. Nếu thiếu melanin, mắt sẽ có màu xanh, còn dồi dào melanin thì mắt có màu nâu.

Những người có tóc và da màu sậm thường là những người có hàm lượng melanin cao, do vậy mắt họ thường có màu nâu. Trong khi đó, những người có tóc và da màu sáng có hàm lượng melanin thấp và do vậy mắt thường có màu nhạt hơn. Điều này cũng giải thích nguyên nhân phần lớn mắt của trẻ sơ sinh sáng màu hơn so với người lớn, do hàm lượng melanin còn thấp.

Rất hiếm người có hai màu mắt, nhưng đối với động vật thì điều này là khá phổ biến, như ở ngựa, mèo và chó. Điều này có nguyên nhân từ sự biến đổi gene kiểm soát màu sắc. Mắt hai màu ở người có thể là một sự kế thừa sinh học tiêu biểu hoặc do những tổn thương trong sắc tố của mắt vì sử dụng thuốc.

Vừa mở mắt vừa hắt xì hơi?

Đã bao giờ bạn thử vừa hắt xì hơi vừa cố mở to mắt chưa? Chắc chắn một điều là bạn không thể làm được điều đó. Hắt xì hơi là một phản ứng ngẫu nhiên của cơ thể khi mũi chúng ta bị kích thích. Hắt xì hơi tạo ra một xung lực tác động lên toàn bộ cơ thể, bao gồm vùng bụng, ngực, cổ và mặt. Xung lực đó tác động lên các cơ ở mặt, làm cho mí mắt tự động khép lại. Phản ứng này là hoàn toàn tự động và ta không thể làm ngược lại được.

Hắt xì hơi gây ra một áp lực lớn lên đầu và cơ quan hô hấp. Do vậy, có thể xem sự khép lại của mí mắt là một cơ chế tự vệ.

Theo Sức Khỏe & Đời Sống

Võng mạc nhân tạo - Một thiết bị vi điện tử cho ta thấy nhiều triển vọng trong lĩnh vực nhãn khoa

Artificial retinal Microelectronic device continues to show promise

Bài viết của Cheryl Guttman
Dựa theo nghiên cứu của Alam Chow và Vincent Chow
Đăng trên tạp trí Ophthalmology Times

Fort Lauderdate, FL - Một thiết bị microphotodiode (tạm dịch là tế bào quang siêu nhỏ) được đặt ở dưới võng mạc-thiết bị này được làm từ chất liệu Silicon có gắn các con chip điện tử siêu nhỏ được gọi là võng mạc silicon nhân tạo - Artificial Silicon Retina, ASR) thiết bị này được ghép cho những bệnh nhân bị viêm sắc tố võng mạc (retinitis pigmentosa-RP) một cách an toàn và chức năng thị lực của bệnh nhân được cải thiện khi ta đo kết quả một cách chủ quan và khách quan, dó là câu nói của bác sỹ Alan Y. Chow, MD, tại cuộc họp hàng năm của hội chuyên nghiên cứu về thị lực của Mỹ.

Dr. Chow nói rằng thời gian đầu ông ta cũng đã ghép cho 6 bệnh nhân những thiết bị đặc biệt này và cũng đã được FDA tán thành về độ an toàn và tính ổn định của thiết bị, nghiên cứu cũng đang làm thêm một số bệnh nhân nữa và kết quả là khoảng 10 bệnh nhân. Phẫu thuật được tiến hành cho 3 bệnh nhân vào tháng 6 năm 2000 và 3 bệnh nhân khác vào tháng 7 năm 2001. Các bệnh nhân này trong độ tuổi khoảng từ 46 - 76 tuổi, thị lực của những bệnh nhân này là đếm ngón tay hoặc không nhìn thấy gì. Phẫu thuật được tiến hành ở một bên mắt để tiện nghiên cứu.

Cho đến khi các mảnh ghép ổn định dưới võng mạc, có các chức năng về điện học và khả năng chịu đựng của mảnh ghép. Các BS thấy rằng không có bệnh nhân nào có những dấu hiệu phiền toán về mảnh ghép hoặc có những cản nhận bất thường trong mắt. Hơn nữa không có bằng chứng nào về thoái hoá võng mạc, thải trừ mảnh ghép, nhiễm trùng hoặc bong mảnh ghép -theo nhận xét của MD Chow.

Cả hai anh em nhà Dr Chow là Alan Chow và Vincent Chow đều là kỹ sư điện tử, cùng nghiên cứu vấn đề này và cùng tìm ra "Đĩa thị lực sinh học"-Optobionics –trên được gắn nhiều vô số Microphotodiode. Chính công ty Wheaton đang phát triển đĩa thị sinh học này.

Kết quả thị lực

Tất cả các bệnh nhân có các mức độ cải thiện thị lực khác nhau, một vài bệnh nhân có nhận thức được mức sáng tối và độ sắc nét của vật thể. Có hai bệnh nhân từ không nhìn thấy gì thì nay đã thấy chữ ở dòng to nhất và có bệnh nhân khác có thể thấy được từ 20 đến 40 chữ ở dòng chữ to trở xuống. Nhiều đồ vật trong nhiều năm BN không nhìn thấy nay đã nhìn thấy như ánh sáng của cây Nôen, hình ngọn lửa từ đống lửa đốt, và hơn nữa có một bệnh nhân sau nhiều năm nay anh ta nhìn thấy được hình dáng của vợ mình.

Cũng có một bệnh nhân khác còn báo cáo là anh ta có thể ăn sử dụng các dụng cụ cũng khá tốt và còn tốt hơn dùng bằng tay như trước đây.

Thời gian để thị lực bắt đầu có hiệu quả là khoảng vài tuần cho đến vài tháng sau mổ và thị lực cũng được duy trì trong suốt thời gian theo dõi là từ 9 đến 21 tháng. Có một điều quan tâm nhất là có 4 bệnh nhân có thị trường được cải thiện lớn hơn.

" Chúng tôi rất phấn khởi về những kết quả đã đạt được nhưng cũng còn phải vất vả lắm mới đưa ra được kết luận, chúng tôi có kế hạch nghiên cứu vấn đền này trong hai năm tiếp theo, tiếp tục theo dõi số các bệnh nhân đã được phẫu thuật cấy ghép." Dr Chow nói vậy.

Mảnh silicon chip đó có kích thước khoảng 2mm đường kính và chiều dày khoảng 25mm, chứa khoảng 5000 tế bào quang trên bề mặt, mỗi "Microphotodiode" (tế bào quang) có thể nhận ánh sáng và chuyển sang dạng xung ánh sáng kích thích vào các tế bào thần kinh cảm nhận ở đáy mắt nằm ngay dưới microphotodiode.

Dr. Chow đã phân tích về mặt lý thuyết rằng sự thay đổi rõ ràng về thị lực của bệnh nhân mà chúng ta đã thấy có thể do các tế bào võng mạc đã có những trả lời với những kích thích của ánh sáng từ mỗi tế bào quang Microphotodiode, những kích thích ánh sáng này có hiệu lực với các tế bào cảm nhận ở đáy mắt.

Dr. Chow thấy rằng ở những động vật bị viêm sắc tố võng mạc -RP thì việc phẫu thuật võng mạc sẽ cung cấp cho nó những kích thích tạm thời với những tế bào thần kinh vùng đáy mắt để từ đó nó có thể phục hồi trở lại và tế bào thần kinh đáy mắt nhận được những kích thích từ Microphotodiode này một cách liên tục sẽ giúp cho nó có khả năng phục hồi. Người ta cũng đã sử dụng những kích thích điện dạng này để kích thích một số tổ chức phát triển ví dụ như tuỷ xương làm cho xương dài ra.

Bác sỹ, giáo sư Gholam A. Peyman và các đồng nghiệp chuyên phẫu thuật cắt dịch kính bán phần sau ở trường Đại học New Orleans thấy rằng mức độ thị lực được cải thiện nhanh ở một vài bệnh nhân cũng rất khó giải thích phải chăng nó có liên quan đến kích thước của mảnh ghép và vùng hắc mạc xung quanh. Những xung kích thích bằng điện đã tạo ra những hiệu ứng cho các tế bào thần kinh vùng đáy mắt và hơn thế nữa Dr. Peyman cũng tư vấn để phát triển lĩnh vực ghép Microphotodiode từ những ngày đầu và cũng là người tham gia ghép cho vài bệnh nhân.

Tiến trình ghép Microphotodiode

Phẫu thuật ghép này không phức tạp, những bác sỹ chuyên phẫu thuật cắt dịch kính có thể làm được. Phẫu thuật ghép này bao gồm các bước cắt dịch kính tiêu chuẩn và thêm một số bước để tiến hành ghép. Sau khi hoàn tất bước cắt dịch kính ta sẽ mở một đường mổ nhỏ ở võng mạc khoảng 20° ở phía trên lệch về phía thái dương tới vùng hoàng điểm. Ta sẽ tiêm phía dưới vùng đáy mắt một ít dung dịch nước muối để nâng nhẹ lớp trên vùng hoàng điểm lên, mục đích là ta tạo ra một cái túi nhỏ để đặt Microphotodiode vào.

" Những kinh nghiện hỗ trợ cho phẫu thuật cũng như khả năng tương hợp mảnh ghép của Mocrophtodiode đã giúp phẫu thuật thành công, các nhà nghiên cứu vẫn tiếp tục theo dõi bằng các kỹ thuật hiện đại như chụp angiography, soi đáy mắt và chụp ảnh đáy mắt đều không thấy một dấu hiệu phản ứng hoặc loại mảnh ghép nào. Ta có thể quan sát bề mặt phía trên của võng mạc rất rỗ và mảnh ghép Microphotodiode nhìn thấy rất tuyệt vời."

Có một sự phê phán chính trong nghiên cứu này là nó còn thiếu những kiểm soát khoa học một cách tuyệt đối như sử dụng một phẫu thuật khác nữa để ghép những chip điện tử không có chức năng rồi đưa ra kết luận xem như thế nào?

" Trong những phân tích cuối cùng người ta chứng minh rằng phương pháp ghép microphotodiode này là có hiệu quả, tuy nhiên kết quả thu được từ những bệnh nhân đã dược phẫu thuật các nhà khoa học cũng đang cố gắng hơn nữa để những bệnh nhân bị viêm sắc tố võng mạc có cơ hội nhìn thấy tốt hơn. Trong nghiên cứu này thì mọi rào chắn đã bị xoá bỏ và cửa sổ nghiên cứu đang rộng mở cho các nhà khoa học." đó là những lời nhận xét của Dr, Peyman

Hơn thế nữa Dr. Chow và Dr. Peyman là hai tác giả cùng tham gia vào nghiên cứu này, cùng tham gia phẫu thuật còn có các Dr. Kirk Packo, John Pollack MD., và Jose Pulido MD., Các nhà nghiên cứu cũng đã nhận được sự hỗ trợ rất lớn của Trung tâm mắt đại học Tulane ở New Orleans; Trung tâm mắt của trường đại học Illinois ở Chicago và một số trường đại học khác chuyên về lĩnh vực nhãn khoa.

Dr. Nguyễn Văn Mích